Jak sobie poradzić z wysoką wrażliwością?

Odkąd pamiętam, wiele osób mówiło o mnie "romantyczna dusza", "wrażliwiec", "przewrażliwiona". Kiedy słucham opowieści o moim dzieciństwie, często słyszę: "od małego byłaś taka spokojna, nieśmiała, małomówna, melancholijna i bardzo wrażliwa". Zawsze, już od okresu dzieciństwa, wydawało mi się, że różnię się od większości osób, z którymi się spotykam, przeżywam sto razy mocniej i czuję dużo więcej. Potrafiłam godzinami siedzieć na łące, podziwiać kwiaty, spacerować między drzewami i głęboko odczuwać więź łączącą mnie z naturą. Potrafiłam siedzieć i rozmarzona patrzeć w okno na chmury, słuchać deszczu grającego na parapecie, czując przy tym niesamowitą wzniosłość i wzruszenie. Gra na pianinie była dla mnie czymś zdecydowanie wyjątkowym - niesamowite uczucie przenoszenia swoich uczuć na melodię, było dla mnie swoistą terapią. Z kolei podczas publicznych występów zżerała mnie tak niesamowita trema, że nie wiedziałam co się ze mną dzieje.
Kilka lat temu natknęłam się na artykuł traktujący o osobach, które są wysoko wrażliwe (z angielskiego HSP – highly sensitive person), a wtedy wszystko stało się dla mnie troszkę bardziej przejrzyste i jasne.

Co wyróżnia osoby wysoko wrażliwe?

1. Często są to osoby spokojne, powolne, opanowane, małomówne, roztaczające wokół siebie kojącą aurę spokoju i empatii.

2. Trudno je "zidentyfikować" (osoba wrażliwa może mieć problem z odnalezieniem drugiej takiej osoby), ponieważ uczą się ukrywać swoje emocje i wewnętrzne rozterki, nie opowiadają o swoich odczuciach i sposobie odbierania świata, w obawie przed niezrozumieniem i wyśmianiem.

3. W sytuacji stresowej często wycofują się, "chowają" w swoim świecie.

4. Biorą wszystko do siebie, bardzo przeżywają oskarżenia skierowane pod ich adresem, odczuwają emocje innych osób (np. będąc w pomieszczeniu z zestresowanymi osobami, będą stresować się dwa razy mocniej).

5. Emocje - zarówno pozytywne jak i negatywne odczuwa dużo mocniej. Często emocjom towarzyszą także objawy fizyczne (np. rozpacz - mocny ucisk w klatce piersiowej, strach - kłucie w obszarze jamy brzusznej, choroby i obniżona odporność podczas silnego stresu itp.).

6. Zmagają z różnymi stanami lękowymi, które ciężko jest wyeliminować. Prowadzą one do unikania przez wrażliwca danych sytuacji, tematów, osób, ponieważ już sama myśl związana z tematem lęku, powoduje nieprzyjemne uczucia.

7. Stale i nadmiernie analizują rzeczywistość, szukają wszędzie głębszego sensu.

8. Przewrażliwione na punkcie mocnych dźwięków, zmian oświetlenia oraz doceniające ciche, delikatne brzmienia, trudno wyczuwalne zapachy.

9. Łatwo je przestraszyć.

10. Drażni je, gdy ktoś "nad nimi stoi" i muszą pracować pod ścisłą kontrolą innej osoby.

11. Nie lubią zmian, ciężko im się do nich dostosować, wolą stałe i znane sytuacje.

12. Więcej żyją "wewnątrz siebie", niż na zewnątrz. Często, przebywając w miejscu, gdzie jest sporo osób, męczą się. Potrzebują więcej czasu dla siebie.

13. Za wszelką cenę starają się unikać kłótni i wszelkiego rodzaju konfrontacji.

14. Bardzo mocno odczuwają piękno związane z przyrodą, codziennością, sztuką, muzyką.

15. Wolą skupić się na robieniu jednej rzeczy, niż na kilku naraz (działanie w kilku tematach jednocześnie słabo im wychodzi). 

16. Unikają "mocnych" obrazów (np. filmów przepełnionych przemocą), które bardzo mocno na nie oddziałują. 

17. Nie lubią pracować pod presją czasu.

18. Bardzo wrażliwe na ból.

19. Nie lubią rozmów przez telefon.

20. Nie lubią wystąpień publicznych.

21. Mają silną intuicję, często potrafią porozumieć się z innymi bez słów.

22. Są podatne na przejmowanie emocji innych, stąd bardzo wyczerpujące są dla nich kontakty z niektórymi osobami (czerpiącymi z ich pokładów energii).

23. Łatwo się wzruszają.

24. Mocno cenią zwierzęta i są bardzo wrażliwe na ich krzywdę

25. Przywiązane do swoich wartości. Zawsze działają zgodnie ze swoimi wewnętrznymi normami i zasadami.

Obecnie można także znaleźć w przestrzeni internetu sporo testów, które pozwalają sprawdzić, czy jesteśmy osobami wysoko wrażliwymi, taki test możecie wykonać np. tutaj.

Oczywiście dobrze jest także pamiętać, iż każda z osób wysoko wrażliwych może być trochę inna i nie posiadać wszystkich powyżej wymienionych cech. Są np. osoby wysoko wrażliwe, które są introwertykami, ale też ekstrawertycy, są osoby bardzo wrażliwe na głośne dźwięki, ale i osoby, które nauczyły się funkcjonować w głośnym otoczeniu. Każdy będzie reagował trochę inaczej i dobrze jest o tym pamiętać, by nie starać się wpasowywać na siłę w jakieś sztywne ramy. Warto również skonsultować swoją teorię na temat własnej wysokiej wrażliwości z terapeutą.

Jak żyć z wysoką wrażliwością?

1. Ucz się akceptować swoje emocje oraz rozpoznawać ich źródła. Rozróżniaj swoje emocje od emocji innych - czasami mamy tendencję do przejmowania emocji innych i o tym zapominamy. Za każdym razem zastanów się, jaką emocję odczuwasz w danym momencie i czy czasami nie przejąłeś jej od kogoś innego.

2. Ucz się mówić o swoich emocjach - najpierw do siebie, później do innych. Pamiętaj o tym, że tylko Ty wiesz, co naprawdę czujesz, jeśli chcesz być zrozumianym, powiedz innym o swoich odczuciach (ponieważ inni często odczuwają całkowicie inaczej).

3. Przeżywaj emocje, nie spychaj ich na dalszy plan. Czasem dobrze jest pozwolić sobie na płacz, rozpacz i przeżycie ich w pełni. Nie odpychaj od siebie tych emocji, pomimo tego, że sprawiają Ci one ból. Czasem, aby mogły od Ciebie odejść, musisz po prostu je "uwolnić".

4. Czerp ze swojej wrażliwości na piękno. Inspiruj innych i ciesz się tym, co Cię otacza.

5. Dziel się swoją wewnętrzną empatią i dobrocią z innymi.

6. Ucz się jak nie odnosić do siebie wszystkich emocji innych ludzi.

7. Jeśli Twoje lęki Cię przytłaczają, rozważ wybranie się na terapię, czasem dobrze jest dać sobie pomóc.

8. Ucz się relaksacji i stosują ją regularnie. Może być pomocna w stresowych sytuacjach.

9. Nie traktuj bycia wrażliwym, jako wymówki przed podjęciem działania, zmianą. Nie usprawiedliwiaj się przed sobą i nie użalaj się nad własnym losem. Szukaj pozytywów bycia wrażliwą osobą. 

10. Ucz się jak nie "wciągać się" w wir marzeń, przemyśleń i analizowania rzeczywistości, z którego później trudno wyjść.

11. Nie ukrywaj swojej prawdziwej natury przed innymi. W rzeczywistości będzie Cię to kosztowało sporo wysiłku, a przyniesie jedynie poczucie niezadowolenia i spadek poczucia własnej wartości. 

12. Pamiętaj o tym, że nie jesteś w tym sam. Już sama świadomość, że na świecie jest dużo "wrażliwców", daje sporo. Poszukaj internetowych grup, w których możesz poznać ludzi z poglądami na życie podobnymi do Twoich. Poszukuj osób, które myślą i czują podobnie jak Ty.

13. Zaakceptuj nieidealną rzeczywistość - nic w życiu nie jest perfekcyjne. Tak samo w Twojej rzeczywistości wciąż będą pojawiać się wzloty i upadki. Podobnie ja, mimo tego, że lepiej sobie radzę z moimi emocjami i ich odczuwaniem, wciąż miewam gorsze dni i bywam pochłaniana przez wyolbrzymione negatywne uczucia. 

14. Czytaj książki o wrażliwcach (np ta, lub ta). Zaznajamiaj się z tematem, oglądaj ciekawe filmy na YouTube, posłuchaj podcastów (np. ten lub ten, ten i wiele wiele innych). Szeroka wiedza w tym temacie, z pewnością rozwieje wiele Twoich wątpliwości.

15. Unikaj sytuacji lub osób, które powodują spadek twojej energii. Jeśli czujesz, że nie masz ochoty na kontakt z daną osobą, a po spotkaniu jesteś totalnie wyczerpany, odpuść. Kulturalnie wyjaśnij tej osobie swoje odczucia i szczerze powiedz o co Ci chodzi. Jeśli to konieczne, zerwij znajomość. Otaczaj się osobami, które sprawiają, że masz ochotę żyć, spełniać swoje cele, być sobą.

16. Poświęcaj sobie czas - nie zapominaj o czasie dla siebie (codziennie znajduj na to chwilę), spędzaj go tak, jak lubisz, rozwijaj się, szukaj swojej drogi do osiągnięcia wewnętrznej harmonii.

17. Spędzaj czas na łonie natury. Pozwoli Ci się wyciszyć, znaleźć odpowiedzi na Twoje pytania oraz zainspiruje. Znajdź swoje miejsce, w którym będziesz czuć się bezpiecznie, spokojnie, z dala od bodźców, wybieraj się tam, gdy będziesz przebodźcowana/y.

18. Przeżywaj swoje uczucia, nie blokuj emocji. Pogódź się z obecnością i tych pozytywnych i negatywnych odczuć.

19. Nie próbuj na siłę dostosowywać się do towarzystwa, do którego czujesz, że nie pasujesz. Znajdź takie towarzystwo, które zaakceptuje Cię takim, jaki jesteś, gdzie będziesz czuć się swobodnie, będziesz mógł być sobą.

20. Nie myśl, że jesteś w jakiś sposób gorszy. Bycie wrażliwą osobą nie czyni z ciebie osoby słabej. Dostrzeż, że dzięki swojemu charakterowi masz większe możliwości samorozwoju i wykorzystaj je najlepiej jak potrafisz. Zrozum siebie, okaż sobie miłość i wsparcie, doceń te możliwości, które otwiera przed tobą twoje podejście do życia. Pamiętaj też o tym, że osoby "mniej wrażliwe" nie są z założenia dla Ciebie złośliwe, gdy nie rozumieją Twoich przeżyć, emocji - te osoby po prostu inaczej odbierają świat i mogą Twojego sposobu (odbierania bodźców i świata) nie do końca rozumieć.

21. Poznaj dobrze swoje ograniczenia (życia z wysoką wrażliwością), a później pomyśl, co możesz zrobić, aby ułatwić sobie codzienne funkcjonowanie w różnych obszarach (np. jaka praca będzie dla mnie odpowiednia, skoro nie lubię pracować pod presją czasu? Itd.).

Napisanie tych słów już od dawna "chodziło mi po głowie". Mimo wszystko, jak widzicie moja natura wrażliwca, skutecznie mnie od tego odwodziła. Doszłam jednak do tego etapu, kiedy mogę powiedzieć, że zaakceptowałam siebie i moje podejście do życia, a więc byłam gotowa się tym z Wami podzielić.

W tym momencie mojego życia, nie zamieniłabym już mojej wrażliwości na nic innego. Dzięki niej jestem sobą, nauczyłam się z nią żyć i ją akceptować oraz korzystać z jej plusów, czego i Wam, moim wrażliwcy również życzę z całego serca.


Więcej informacji o wysokiej wrażliwości możecie znaleźć np. w książkach E. Aron.